6 kroków ku nowoczesnym Wojskom Lądowym

Rozmowa ze znajomym zainspirowała mnie do spisania kroków potrzebnych do uczynienia z polskich wojsk lądowych wojsk na odpowiednim poziomie.

Krok 1: Zacząć liczyć

Polskie Wojska Lądowe to ok 45 tyś żołnierzy w ludziach, trzy dowództwa dywizji i 12 brygad tzw. ogólnowojskowych w strukturach. Dla porównania Deutsche Heer to ok 65 tyś żołnierzy i 2 dowództwa dywizji i 7 brygad (w obu przypadkach wliczając wojska pow-des). Po co nam papierowe jednostki? Ściśle określmy ile i jakich jednostek wysokiej gotowości chcemy posiadać, a ile jednostek rezerwowych (obsadzony NSRami). Wyraźnie rozdzielmy jedne od drugich. Nie muszę pisać, które powinny mieć większy priorytet w otrzymywaniu nowoczesnego sprzętu.

Krok 2: Wprowadzić taktyczny system wspomagania dowodzenia

Na całym świecie używane są systemy wspomagania dowodzenia, u nas systemy takie istnieją tylko na najwyższych szczeblach drabiny dowodzenia, nie ma ich tam gdzie są (moim zdaniem) jeszcze bardziej potrzebne tj. na szczeblach średnich – tu zmiany w sytuacji są bardziej dynamiczne i szybkie spojrzenie na ekran komputera z informacją o położeniu i sytuacji wojsk własnych będą miały bardzo duże znaczenie dla świadomości dowódcy o pododdziałach, którymi dowodzi. Głównymi beneficjentami takiego systemu dowodzenia byli by dowódcy kompanii i batalionu, a także dowódcy plutonów (w zakresie kontaktu z górą). Przenośną końcówką takiego systemu dysponować powinni wszyscy dowódcy od dowódcy plutonu wzwyż (obecnie dysponują oni przenośnym radiem obsługiwanym przez radiotelefonistę, wystarczyłoby, aby było to radio z transmisją danych i dodanym terminalem systemu).

Końcówki systemu przekazujące informację do niego winny być zainstalowane na WSZYSTKICH wozach bojowych. Czujniki obejmować powinny nie tylko informacje o położeniu (z odbiornika GPS lub systemu nawigacji bezwładnościowej), ale i informacje o wozie, jakie da się uzyskać z zainstalowanych w nim czujników – zapas amunicji i paliwa, czas od ostatniego otwarcia ognia (w domyśle kontaktu ogniowego), informacje o odpaleniu systemu pożarowego lub automatycznej zasłony dymnej (czy wóz jest pod ogniem?), czy wreszcie podstawowe informacje systemu diagnostycznego wozu. To nie jest czarna magia. Informacje takie wymagają stosunkowo wąskiego i łatwego do przesłania pasma danych – zupełnie inna sprawa niż w wypadku transmisji wideo, która zajmuje dużo większe pasmo będąc jednocześnie o wiele mniej użyteczną.

I zostawić żołnierzy w spokoju! Za nich odpowiadają dowódcy drużyn i plutonu, w odróżnieniu od pojazdów żołnierze nie mają zasilania w energię elektryczną i łączności niezbędnej do przekazania informacji do systemu dowodzenia, nie wspominając o tym, że podłączenie każdego żołnierza do systemu nie tylko było by o wiele bardzie kosztowne, ale i w stopniu geometrycznym zwiększyłoby ilość przesyłanych w systemie informacji. W przyszłości może to się zmieni, ale obecnie podłączanie żołnierzy pod system BMS nie jest dobrym rozwiązaniem.

Co ciekawe program modernizacji BWP-1 do wersji Puma zakładał wprowadzenie systemu Jaśmin-Fonet (i nieco wymuszonej współpracy Teldatu z WB), założenia tego systemu były ciekawe. O ile modernizacja BWP-1 była niecelowa, o tyle założenia budowy tego systemu dowodzenia mogły zostać zaadaptowane do programu Rosomak.

Krok 3: Zbudować jednostki Rosomaków

Pomimo iż Rosomak to dobry wóz odziały i odziały nimi dysponujące są kulawe ze względu na brak systemu. Na system ten składa się opisany wyżej system dowodzenia, ale i system logistyki i zabezpieczenia wozów czy wozy w wersjach specjalistycznych, których nie ma, pomimo iż program kto ma już ponad 10 lat! Brak spraw, które są podstawowe. Dlaczego różne pododdziały mają dysponować zupełnie różnymi wozami dowodzenia na bazie Rosomaka? Czy nie powinna to być jedna platforma a różnice winny się sprowadzać jedynie do zainstalowanych środków łączności i oprogramowania (tak by w warunkach bojowych możliwa była zmiana roli wozu)? Dlaczego batalionowe moździerze mają mieć własne wozy rozpoznania ( i to na nietypowym nośniku – odziały Rosomaków miały być zunifikowane wokół jednej platformy), czy będą one realizować zadania ogniowe samodzielnie? Czy tak trudno spojrzeć, że amerykanie mają w każdej kompanii wóz dedykowany do naprowadzania ognia (nie rozpoznawczy, ale działający w linii innymi wozami kompanii) używany do naprowadzania ognia moździerzy batalionu a także artylerii wyższego szczebla i lotnictwa? Może tak zamiast ciągłych zabaw w reorganizacje najwyższych struktur ktoś zajmie się tymi niższymi z zakresu pluton-kompania, których sprawność decyduje o skuteczności pododdziału? Od lat nie było tu zmian, a rozwój techniczny całkowicie zmienił podejście do różnych zagadnień.

Krok 4 Zbudować Jednostki Leopardów

Ostatnio cieszymy się przejęciem kolejnych dobrych czołgów Leopard 2, pamiętajmy jednak, iż same czołgi są nic niewarte! Konieczne jest stworzenie systemu brygady ciężkiej podobnie jak w przypadku Rosomaków. Tu zdanie jest o tyle trudniejsze, że oprzeć się należy na kilku, nie jednej platformach. Obecna sytuacja nie nastraja dobrze – położono tak prozaiczną sprawę jak wozy zabezpieczenia technicznego. Stwórzmy ciężkie jednostki na światowym poziomie, nawet, jeśli będą to tylko 2 brygady. Nowoczesne czołgi (co w nich zmienić w szczegółach napisze, kiedy indziej ale wozy powinny mieć ten sam system dowodzenia co Rosomaki), nowoczesne haubice, wozy wsparcia (wzt, mosty czołgi inżynieryjne) i nowoczesne ciężkie bwp (jaki sens jest pływających bwp w brygadzie gdzie będzie co najmniej 150 wozów niepływających o masie ponad 55 ton?).

Czołgi Leopard 2 wymagają modernizacji, ale chyba mało kto zdaje sobie sprawę jak długim i mozolnym procesem będzie ta modernizacja, same prace na wozach mogą zająć 10 lat (przy przerobie 20-30 wozów miesięcznie). Zastanowić się również trzeba czy wozy pomocnicze jak wozy ewakuacji medycznej czy dowodzenia nie mogłyby być oparte na tańszych w utrzymaniu Rosomakach. W Niemczech, które tak często tu cytuje ciężkie brygady (tj. wyposażone w czołgi Leopard 2 i bwp Puma) wozy dowodzenia czy ewakuacji medycznej będą używać na bazie kto Boxer.

Krok 5 Zbudować założenia dla Rosomaka 2

Założenia dla Rosomaka 2 muszą powstać już. Koncepcyjnie Rosomak 2 powinien być traktowany, jako nowa platforma. Po pierwsze wojsko chce nowej wieży (najprawdopodobniej będzie to wieża bezzałogowa z HSW), po drugie inne podwozie, nie ważne czy będzie to zmodernizowane AMV czy zupełnie nowe, kto - nie mi decydować. Na pewno gotowe są plany ulepszenia Rosomaka czy to mocniejszym powerpackiem, czy lepszym systemem klimatyzacji, czy nowym systemem energetycznym. Kluczowym zagadnieniem pozostaje jednak unifikacja - unifikacja, 2 stare brygady winny używać wozów opartych na starej platformie (obecnym Rosomaku, włącznie z wersjami, których jeszcze nie ma), kolejne brygady na nowej. Tak, więc Rosomak 2 to program dwuetapowy, wpierw stworzenie nowej platformy, później zaadaptowanie wersji specjalistycznych na tą platformę.

Krok 6 Zapewnić wyposażenie przejściowe

Doprowadzenie brygad Rosomaków do pełnej zakładanej sprawności zajmie, co najmniej 5 lat. Brygady Leopardów 2 to, co najmniej 10 – 15 lat (modernizacja ok 250 czołgów, wprowadzenie nowych haubic, bwp i innych wozów). Opracowanie platformy Rosomaka 2 (w tym wieży), co najmniej 5 lat, wprowadzenie, co najmniej drugie tyle. Konieczne jest zbudowanie wyposażenia przejściowego opartego na czołgach PT-91, (które potrzebują nowych armat i amunicji, modernizacja sko i systemu stabilizacji też wydaje się zasadna), BWP-1 czy 2S1T (z systemem Topaz). W miarę wprowadzania nowszych, wyżej wymienionych wzorów uzbrojenia to wciąż wartościowe wyposażenie mogłoby znaleźć się na wyposażeniu jednostek wysoko skadrowanych. Również te odziały powinny otrzymać nowy taktyczny system dowodzenia, jednak oszczędnościowo otrzymaliby go dowódcy od dowódcy kompanii wzwyż. Pamiętać należy, że Rosjanie świadomi, iż nie mogą z dnia na dzień uzyskać skokowego wzrostu, jakości podejmują podobne działania (jak modernizacja czołgów T-72B3).

Jak?

Tłumacząc powyższe założenia na realia polskie rozumieć trzeba to tak:

• posiadania 2 brygad opartych na platformie kto Rosomak (obecnie są to 12 i 17 BZ);


• posiadania 2 brygad ciężkich wyposażonych w czołgi Leopard 2 i nowy, ciężki bwp (obecnie czołgi Leopard 2 używa 10 BKPanc, moim zdaniem najlepszym kandydatem do otrzymania czołgów Leopard 2 jest obecna 2 BZ);


• posiadania 2 brygad opartych na nowym, kto – zmodernizowanym AMV XC-400 lub zupełnie nowej konstrukcji; warto zadać sobie sprawę z faktu że opracowanie zupełnie nowego wozu wiąże się z ryzykiem, rozwinięcie używanej już konstrukcji ma swoje zalety;


• utrzymania jednostek wyposażonych w tradycyjne wozy, jako jednostek niskiej gotowości, obsadzonych w większości żołnierzami NSR. Wprowadzenie rozróżnienia pomiędzy jednostkami zawodowymi, a rezerwowymi ułatwi np. wysyłanie na misje całych pododdziałów tych pierwszych. Wybór ewentualnych następców PT-91 i BWP-1 w tych jednostkach powinien zostać wstrzymany do czasu ostatecznego zakończenia przezbrajania brygad Rosomaków, i do czasu zaawansowanych prac w programach brygad ciężkich i nowego kto.