Zapotrzebowanie na samoloty można podzielić na trzy główne grupy:
Samoloty bojowe klasy myśliwca
Obecnie większość samolotów tego typu jest wielozadaniowa, jednak pamiętać należy, że zdolność do wykonywania „wielu” zadań nie oznacza zdolności do wykonywania wszystkich zadań i zdolności do wykonywania wszystkich zadań z tą samą skutecznością. Obecnie Siły Powietrzne używają samolotów F-16 oraz samolotów starszych typów, które powinny zostać zastąpione nową konstrukcją. W tym wypadku pójść można dwoma drogami. Albo uzupełnić flotę typem dotychczasowym, czyli F-16, preferowanie w unowocześnionej wersji posiadającej radar AESA czy możliwość użycia dodatkowego uzbrojenia jak pociski przeciwradiolokacyjne czy przeciwokrętowe. Drugą drogą jest możliwość uzupełnienia posiadanych F-16 samolotem innego typu, najlepiej maszyny, której możliwości uzupełniałyby się z samolotem obecnie posiadanym.
Samolot F-16 może być użyty w charakterze maszyny uderzeniowej lub CAS, w tej konfiguracji samolot dysponuje dużym zapasem paliwa i rozsądnym ładunkiem uzbrojenia oraz jednym z najlepszych na świecie systemów naprowadzania tego uzbrojenia (zasobnik Sniper XR oraz radar AN/APG-68(V)9 choć nie najnowocześniejszy wciąż niedościgniony w zadaniach takich jak np. mapowanie terenu). Niestety w takiej konfiguracji samolot nie jest zbyt manewrowy. Alternatywnie F-16 może zostać skonfigurowany do zadań myśliwca, w tej konfiguracji cechuje się bardzo dobrymi zdolnościami walki w zasięgu wzroku i nieco gorszymi walki poza zasięgiem wzroku (zabierany ładunek jedynie 6 pocisków, radar odbiegający od standardów czy ograniczenia konstrukcyjne takie jak wynikająca z małej powierzchni nośnej niska prędkość wznoszenia). Idealnym uzupełnieniem wydaje się być Eurofighter Typhoon. Samolot skonstruowany, jako maszyna myśliwsko-przechwytująca. Typhoon jest szybszy, posiada większą prędkość wznoszenia zdecydowanie większy zasięg radaru oraz uzbrojenia powietrze-powietrze niż F-16. Samolot ten odbiega od F-16 zdolnościami uderzeniowymi jednak w parze obie konstrukcje mogłyby się bardzo dobrze uzupełniać.
Wojskowe samoloty transportowe
Samoloty o charakterystykach skróconego startu i lądowania, przystosowane do operowania z lotnisk polowych (górnopłaty o napędzie śmigłowym) oraz wyposażone w opcję desantu spadochroniarzy i tylną rampę załadunkową. Tu sytuacja jest stosunkowo prosta. Obecnie używane są samoloty C-295M oraz jako rozwiązanie przejściowe C-130E. Samoloty C-130E powinny być zastąpione nowszą konstrukcją taką jak C-130J lub A-400M. Samolot C-295M może być ponadto wykorzystany, jako baza dla wersji specjalistycznych, natomiast samolot będący następcą C-130E powinien posiadać możliwość tankowania samolotów i śmigłowców w powietrzu.
Samoloty oparte o cywilne samoloty rejsowe i dyspozycyjne
W tym wypadku potrzeby podzielić można na dwie kategorie, samolot mały i samolot średni.
Mały samolot dyspozycyjny
Mały samolot o dużym zasięgu pełniący rolę podstawowego środka transportu najważniejszych osób w państwie. Samoloty tego typu popularnie nazywane bizjetami (ze względu na to, iż często używane są przez szefów koncernów) oferują mi. Bombardier, Dassault, Gulfstream czy Hawker Beechcraft. Poza zainteresowaniem powinny pozostać regionalne samoloty rejsowe takie jak Embraer, które cechują się zwykle odmienną zabudową oraz znacznie (nawet 2-3 krotnie) mniejszym zasięgiem. Oddzielne egzemplarze tego samego typu mogłyby również stać się nośnikiem systemów COMINT i SIG INT oraz samolotem wczesnego ostrzegania (AEW) lub wczesnego ostrzegania i dowodzenia (AWACS). Wyposażone w radar ze skanowaniem fazowym samoloty typu AEW mogą również w pewnym zakresie być wypełniać zadania rozpoznania celów dla wojsk lądowych (STARS) oraz pełnić w razie potrzeby rolę węzła komunikacyjnego lub punktu dowodzenia (w ograniczonym zakresie ze względu na ograniczoną przestrzeń wewnętrzną). Czas misji takiego samolotu wynosić powinien ok 10 h.
Średni samolot rejsowy
Duży, wielozadaniowy samolot transportowy zdolny był by do wykonywania szeregu misji. W odróżnieniu od klasycznych samolotów liniowych samoloty tej klasy wyposażone są w duże wrota umożliwiające łatwą instalację na górnym pokładzie spaletyzowanego wyposażenia lub kontenerów z ładunkiem. Ponadto samolot powinien posiadać możliwość tankowania w powietrzu innych samolotów zarówno po przez system łącza sztywnego jak i giętkiego. Dolny pokład samolotu wykorzystany jest zwykle do przewozu kontenerów z ładunkiem małogabarytowym lub instalacji dodatkowych zbiorników paliwa (użytecznych nie tylko podczas misji tankowania). Górny pokład wykorzystany może być również do przewozu ładunków, instalacji spaletyzowanych foteli służących do przewozu pasażerów lub innych jak latający szpital czy latające centrum dowodzenia. Rozpatrywane powinny być konstrukcje takie jak Boeing KC-767 czy Airbus A-310 MRTT.
| Samolot | KC-135R Stratotanker | KC-10 Extender | 767MRTT (-ER200) | KC-767A | A310 MRTT | A330 MRTT |
| Producent | Boeing | McDonnell Douglas | Boeing/IAI | Boeing | Airbus/EADS | Airbus |
| Użytkownicy | USA, Francja, Turcja, Singapur, Chile | USA, Holandia | Kolumbia | Włochy, Japonia | Niemcy, Kanda | Australia, Arabia Saudyjska, Wielka Brytania, Zjednoczone Emiraty Arabskie |
| Długość [m] | 41,5 | 54,4 | 48,5 | 48,5 | 47,4 | 58,8 |
| Rozpiętość [m] | 40 | 50 | 47,6 | 47,6 | 43,9 | 60,3 |
| Wysokość [m] | 12,7 | 17,4 | 15,8 | 15,8 | 15,8 | 17,4 |
| Pow. Skrzydeł [m^2] | 226 | 368 | 283 | 283 | 219 | 362 |
| Masa własna [t] | 44,7 | 109,4 | 80,1 (bez modyfikacji) | 82,4 | 92 | 125 |
| Maksymalna masa startowa [t] | 146 | 267,6 | 179 | 187 | 164 | 233 |
| Maksymalny ładunek paliwa [t] | 95 | 160 | 73 (+ dodatkowe zbiorniki) | 73 | 78 (w tym 28 w dodatkowych zbiornikach na dolnym pokładzie) | 111 |
| Napęd | 4x CFN International CFM56 | 3x General Electric CF6-50C2 | 2x General Electric CF6-80C2 | 2x Pratt & Whitney PW4062 | 2x General Electric CF6-80C2 | 2x Rolls-Royce Trent 772B 2x General Electric CF6-80E1A4 2x Pratt & Whitney PW 4168A |
| Moc Napędu [kN] | 4x 100 | 3x 236 | 2x 220 | 2x 282 | 2x 262 | 2x 320 |
Podsumowywując
Lotnictwo bojowe składać się powinno z ok 100 samolotów bojowych, powinny być to maszyny nowoczesne i o pełnych możliwościach bojowych (utrzymywanie samolotów przestarzałych oraz zakupy nieposiadających jasno określonych zadań samolotów szkolno-bojowych powoduje marnowanie i tak mocno ograniczonych środków). Samoloty zgrupowane powinny być w maksymalnie 2-3 bazach lotniczych (ok 6 eskadr), co pozwoli oszczędzić środki pieniężne i ograniczy wojskom przeciwlotniczym ilość obiektów do ochrony).
Samoloty transportowe oraz oparte na nich samoloty specjalne zgrupowane powinny być w jednej bazie lotniczej. Ilość taktycznych samolotów transportowych powinna wynikać z aktualnych potrzeb zaopatrzenia wojsk stacjonujących za granicą oraz perspektyw użycia wojsk powietrzno-desantowych. Po zakupie większych samolotów transportowych możliwa była by zmiana przeznaczenia części samolotów C-295M (na wersję morską, patrolową lub wczesnego ostrzegania). Unikać powinno się zakupów klasy M28B, ponieważ są one prawie równie kosztowne w zakupie i eksploatacji, co samoloty C-295M, a posiadają zdecydowanie mniejsze możliwości.
Małe samoloty transportowe powinny być zakupione w ilości 4-6 w wariancie do transportu najważniejszych osób w państwie, oraz kolejnych 4-6 sztuk w wersji wczesnego ostrzegania z opcją wykonywania (w ograniczonym zakresie innych zadań walki elektronicznej), alternatywnie do tego zadania mogłyby być zakupione lub przebudowane samoloty C-295M.
Duże samoloty transportowe powinny być zakupione w ilości 4-6 sztuk (dopuszczalna jest opcja by system do tankowania innych samolotów w powietrzu nie był zainstalowany na wszystkich maszynach).
Docelowo polskie lotnictwo winno posiadać kilkanaście do 20 samolotów transportowych (C-295M oraz większego), 4-6 samolotów dyspozycyjnych do przewozów najważniejszych osób w państwie, 4-6 samolotów wczesnego ostrzegania i walki elektronicznej (opartych na samolocie dyspozycyjnym lub C-295M) oraz 4-6 wielozadaniowych samolotów transportowo-tankujących.
Cennik
48 F-16C/D block 52 + - na stanie
48 F-16C/D block 52++ - szacunkowo wraz z pakietem wyposażenia dodatkowego, uzbrojenia oraz szkolenia samoloty powinny kosztować w okolicach w przedziale 70 do 80 mln $ za sztukę, co da kwotę ok. 3 500 mln $. Alternatywnie zakupić by można 32 Eurofighter Typhoon Tranche 3 – za analogicznym pakietem spodziewać się można kosztu zakupu 32 samolotów za sumę podobną jak w przypadku 48 F-16.
4-6 samolotów dyspozycyjnych – dyspozycyjny Gulfstream G550 kosztuje ok 60 mln $ (ceny konkurencji są zbliżone ) co da kwotę ok 300 mln $.
4-6 samolotów wczesnego ostrzegania – kontrakt na dostawę dla Singapuru 4 Gulfstreamów G550 z systemem Phalcon AEW i 2 z systemem wywywidu elektronicznego AISIS szacowany jest na 1 mld $.
4-6 samolotów transportowo-tankujących – cena samolotów KC-767 zakupionych przez Japonie i Włochy to ok 145 mln $ za sztukę (zbliżony jest on do ceny komercyjnych samolotów cargo tego typu). Zakup używanych samolotów na rynku cywilnym i ich przebudowa mógł by skutkować obniżeniem ceny o 20-30 mln $).
10 średnich samolotów transportowych – Samolot C-130J w zależności od wyposażenia i pakietu kosztować może 100 mln $, cena A-400M szacowana jest na 145 mln Euro (ponad 200 mln $).
By zrealizować ten plan podnoszący polskie lotnictwo do światowego poziomu na samoloty w ciągu kolejnych 15 lat (zakładając zakup 32 Typhoonów, 10 Gulfstramów G550 w tym 4 z radarem, 4 KC-767 oraz 10 A-400M) należałoby wydać ok 7,5 mld $.
Przykłady małych samolotów AEW
Gulfstream G550 z systemem IAI Phacon (z 4 antenami nieruchomymi)
http://www.youtube.com/watch?v=TnUo1xew7-M
CASA C-295M z systemem IAI Phalcon (z jedną anteną ruchomą)
http://www.youtube.com/watch?v=AMFQH1tVv-A
Embraer ERJ 145 i SAAB 2000 z systemem SAAB Erieye
http://www.youtube.com/watch?v=aSsNl-fb-mg
Northrop Grumman E-2D Advanced Hawkeye
http://www.youtube.com/watch?v=DveoRhilv1A
